Lĩnh vực chế tạo Cơ khí của Viện Công nghệ, trải qua nhiều thăng trầm, thay đổi theo thời gian, nay có nhiệm vụ chính là chế tạo khuôn mẫu và các chi tiết, sản phẩm có độ chính xác cao, có bề mặt tạo hình phức tạp dựa trên nền tảng công cụ là các thiết bị gia công nhiều trục hiện đại, các phần mềm thiết kế gia công tiên tiến. Sản phẩm trọng điểm là các loại khuôn sử dụng cho gia công áp lực.

Trung tâm chế tạo khuôn mẫu hiện nay – tiền thân là Trung tâm Tự động hóa thiết kế (ABS) từ năm 1994, đến năm 1997 chính thức thành lập Trung tâm Cơ khí và Tự động hoá, đồng thời sát nhập Xưởng Cơ khí của Viện vào Trung tâm.

Suốt những năm sau đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy và BGĐ Viện, đặc biệt là bằng những nỗ lực không ngừng, các Cán bộ, Kỹ sư, Công nhân viên của Trung tâm đã triển khai các hoạt động sản xuất và nghiên cứu khoa học trong nhiều lĩnh vực như: Gia công Cơ khí, thiết kế, tư vấn, lắp đặt hệ thống kỹ thuật nhà cao tầng, đã tham gia nhiều công trình trọng điểm tại Hà Nội như tòa nhà HITC, Nhà hát lớn Hà Nội, … . Từ năm 1999, Trung tâm Cơ khí và Tự động hoá triển khai thiết kế, chế tạo lắp đặt nhiều dây chuyền thiết bị sản xuất tấm lợp dạng sóng và chính các dây chuyền thiết bị này trở thành sản phẩm có thế mạnh của Viện trong suốt hơn một chục năm với rất nhiều thành tựu cả về kinh tế và khoa học kỹ thuật, nổi bật nhất là việc sản xuất thành công tấm lợp dạng sóng sử dụng vật liệu sợi gia cường mới (sợi PVA), phù hợp với nhu cầu và tiêu chuẩn của các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc và một số nước châu Âu, chế tạo và thương mại hóa thiết bị tạo sóng, thiết bị dỡ tấm bằng chân không. Các sản phẩm có ý nghĩa kinh tế xã hội và hàm lượng kỹ thuật cao này chỉ thực sự giảm mạnh từ năm 2012, khi thị trường đã bão hòa và hầu như không còn nhà đầu tư mới.

Năm 2013, thực hiện chủ trương của UBND thành phố Hà Nội, Xưởng Cơ khí cần di dời sang KCN Quang Minh, Mê Linh, Hà Nội, ở đó – với nhà xưởng mới trên 2000 m2, vẫn là các thiết bị cũ được tháo dỡ, vận chuyển và lắp đặt lại trên một mặt bằng khang trang hơn nhiều. Ban lãnh đạo và CBCNV của Trung tâm đã hoàn thành nhiệm vụ đưa các thiết bị hoạt động trở lại trong điều kiện khó khăn về con người, lực lượng lao động bị biến động lớn do nhiều CBCNV đến tuổi nghỉ chế độ hưu trí, đồng thời phải di chuyển xa nên nhiều người đã xin chuyển công tác.

Năm 2014, Trung tâm được giao nhiệm vụ tham gia tạo dựng cơ sở, hệ thống kỹ thuật, tham gia tiếp nhận và lắp đặt thiết bị, tuyển dụng nhân lực, đào tạo, vận hành thử nghiệm và đưa vào sử dụng trên 20 thiết bị của Dự án đầu tư Trung tâm khuôn mẫu chất lượng cao với các máy móc hiện đại như các trung tâm gia công 5 trục, 3 trục, các máy gia công điện hóa (máy cắt dây, máy xung), máy tiện CNC, máy đo 3 chiều CMM có độ chính xác cao ACCRETECH 9/10/6, … . Năm 2015, Dự án được hoàn thành, toàn bộ thiết bị được đưa vào phục vụ Nghiên cứu khoa học và Sản xuất kinh doanh.

Những năm 2013 đến 2015 ghi dấu một giai đoạn rất khó khăn của Trung tâm, vừa sản xuất để đảm bảo một phần thu nhập cho CBCNV và duy trì đội ngũ, vừa thực hiện các dự án chế tạo khuôn mẫu rất lớn về quy mô và giá trị đầu tư. Từ các dự án này, Trung tâm tiếp nhận một lĩnh vực rất mới về kinh nghiệm, kỹ thuật, công nghệ, thị trường đó là lĩnh vực chế tạo khuôn mẫu. Sản phẩm “đầu tay” của Trung tâm là bộ khuôn rèn nóng tay biên với hơn 3 tháng tập trung xây dựng bản vẽ 3D, gia công khuôn và thử nghiệm đến khi sản phẩm đạt kết quả.

Ngày 21/06/2018 Trung tâm Cơ khí & Tự động hoá được Viện quyết định đổi tên thành Trung tâm chế tạo khuôn mẫu. Trung tâm tiếp tục cung cấp các loại khuôn rèn nóng, dập nguội khác và được khách hàng đánh giá chất lượng tốt. Trung tâm khuôn mẫu đứng trước các thách thức mới với giàn thiết bị hiện đại có giá trị đầu tư cao, yêu cầu vận hành, bảo trì, sửa chữa rất khắt khe, công cụ, dụng cụ hao mòn cũng đòi hỏi có chất lượng phù hợp, đối tượng gia công chủ yếu là phôi thép hợp kim nhập ngoại có giá trị lớn, có độ cứng nền đa dạng, do đó phải sử dụng nhiều công cụ gia công có yêu cầu đặc biệt, một số trường hợp có thể gia công được đến độ cứng 60-62 HRC, hoặc sử dụng dao (phay) gia công có đường kính chỉ 0,3mm; … và theo đó, thiết bị đo kiểm là vô cùng quan trọng, trước đây với các chi tiết cơ khí thông thường để chế tạo thiết bị ta thường đo bằng Panme, thước cặp, thước đo cao, đo lỗ, … , đến nay, với biên dạng chi tiết phức tạp và có yêu cầu độ chính xác cao hơn, thiết bị đo được sử dụng với độ chính xác đo điểm đến 1,8 micromet, đương nhiên nó cũng yêu cầu người thực hiện phép đo phải được đào tạo kỹ càng. Nếu thiếu thiết bị đo này, chắc chắn các Kỹ sư của Viện và của Trung tâm đã không thể hoàn thành nhiệm vụ chế tạo vòng kiểm phi 162 có sai lệch kích thước đường kính không quá 5 micromet, hơn nữa, nếu không có những kết quả rất tích cực từ nghiên cứu xử lý nhiệt cho vật liệu chế tạo vòng kiểm (làm ổn định kích thước của chi tiết trong các môi trường làm việc có nhiệt độ chênh lệch) thì việc cố gắng để gia công chính xác cũng không có ý nghĩa, bởi biến dạng nhiệt của vật liệu trong môi trường làm việc và môi trường phòng đo đã vượt quá sai lệch cho phép của chi tiết cần tạo ra.

Trước những yêu cầu khắt khe về chất lượng sản phẩm, Cán bộ, Kỹ sư của Trung tâm là những người đi đầu, góp phần thúc đẩy và tham gia tích cực trong việc xây dựng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015 của Viện, đã hơn 2 năm liên tục, đơn vị chưa ghi nhận trường hợp sai hỏng nghiêm trọng sản phẩm nào, hiện vẫn giữ vững chỉ tiêu theo cam kết “tỷ lệ sai hỏng không quá 1%”.

Những thành công bước đầu đó vô cùng quan trọng, tạo động lực cho CBCNV Trung tâm Chế tạo khuôn mẫu vững vàng hơn trước các khó khăn hiện nay. Sức ép giảm giá gia công sản phẩm đến từ các đối tác trong các năm gần đây với mức giảm từ 3%-5% cho mỗi năm, sự đầu tư nhiều thiết bị gia công CNC với giá thành thiết bị thấp trên thị trường phần nào làm Trung tâm mất dần lợi thế, đội ngũ cán bộ kỹ thuật thiết kế công nghệ có đủ năng lực để ứng phó trước các yêu cầu đa dạng về sản phẩm chưa được quan tâm xây dựng đúng mức. Do đó, với sản lượng gia công đạt trên 100 tấn khuôn mẫu/năm và mức tăng trưởng doanh thu của Trung tâm dù khá lớn nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu bù đắp khấu hao của hệ thống thiết bị rất lớn và hiện đại đã được đầu tư.

Sự cần thiết bền vững của ngành Cơ khí nói chung, cũng như truyền thống vốn có của Viện Công nghệ, dù cho ở môi trường hay hình thái tổ chức, kinh tế nào, cán bộ CNV của Trung tâm vẫn kiên quyết, nỗ lực học hỏi, triển khai các giải pháp hữu hiệu về quản trị, thị trường, kỹ thuật công nghệ, bổ sung và đào tạo đội ngũ nhân sự đoàn kết, mạnh về chuyên môn, tăng cường hiệu quả của hoạt động SXKD, xây dựng Trung tâm Chế tạo khuôn mẫu ngày càng vững mạnh.